Od lat naukowcy starali się zrozumieć, dlaczego aktywności o pozornie małej wartości ewolucyjnej (jak np. słuchanie muzyki) dają człowiekowi tyle przyjemności. Dotychczasowe badania dowiodły m.in., że słuchanie muzyki i jej przewidywalność przez odbiorcę łączą się z aktywacją ośrodków mózgu odpowiedzialnych za „nagradzanie” (reakcjami mózgu w sytuacji uzyskiwania przez człowieka jakiejś formy nagrody za wcześniejszą jego aktywność). Jednak badania te przynosiły sprzeczne wyniki w zakresie tego, jak przewidywalność i zaskoczenie (niespodzianki) w muzyce wpływają na osiąganie przyjemności.
Międzynarodowy zespół naukowców w składzie Benjamin P. Gold, Marcus T. Pearce, Ernest Mas-Herrero, Alain Dagher oraz Robert J. Zatorre wykorzystał model matematyczny do określania przewidywalności i niepewności fragmentów muzycznych, którego rezultaty zostały skonfrontowane z badaniami ankietowymi słuchaczy oceniających, jak bardzo podoba im się dana piosenka.
Słuchacze preferowali utwory, których złożoność miała średni poziom. Mówiąc inaczej badanym osobom nie podobały się piosenki „proste” (mówiąc kolokwialnie „prymitywne”) ani zbyt skomplikowane. Do gustu przypadły mi tylko utwory charakteryzujące się kompromisem w zakresie swojej przewidywalnej prostoty a nieprzewidywalnej złożoności.
Komentarz redakcji
Amerykańscy i zachodnioeuropejscy naukowcy wykorzystali piosenki z repertuaru zachodniego. Zakres opisanych badań wskazuje, że nie znalazły się wśród nich utwory charakterystyczne np. dla Polski – mówiąc wprost – piosenki z gatunku Disco-Polo. Interesujące rezultaty mogłyby przynieść podobne badania zrealizowane na naszym rodzinym gruncie, w którym zbadano by dwie grupy kontrolne – słuchaczy o bardziej i mniej ambitnym guście muzycznym. Z pewnością grupa kontrolna miłośników Disco Polo mogłaby wykazać się zupełnie innymi preferencjami w zakresie przewidywalności i niespodzianek w słuchanych utworach. Podkreśla to końcowy wniosek z opisanych w niniejszym artykule badań pod przewodnictwem Benjamina P. Golda:
„Preferencje muzyczne mogą być zakorzenione w sposobie uczenia się ludzi”.
Tym samym rodzaj, charakter i zakres edukacji muzycznej mogą mieć istotny wpływ na gusta muzyczne przyszłych melomanów, pracę ich mózgu w zakresie dostarczania poczucia przyjemności w momencie słuchania różnych gatunków muzyki. Takie badania były koronnym argumentem na rzecz radykalnego podniesienia jakości edukacji muzycznej w polskiej oświacie… Niestety, zgodnie z posiadaną przez nas wiedzą polscy naukowcy nie prowadzą tego typu badań. Mamy nadzieję, iż niniejszy artykuł stanie się inspiracją dla polskiego środowiska naukowego.
Źródła:
- Science Daily: https://www.sciencedaily.com/releases/2019/10/191021135033.htm
- Benjamin P. Gold, Marcus T. Pearce, Ernest Mas-Herrero, Alain Dagher, Robert J. Zatorre. Predictability and uncertainty in the pleasure of music: a reward for learning? The Journal of Neuroscience, 2019; 0428-19 DOI: 10.1523/JNEUROSCI.0428-19.2019
