Od wielu lat rozwija się w Polsce mit, iż edukacja muzyczna nie ma znaczenia w rozwoju dziecka, gdyż najważniejsza jest nauka matematyki, historii czy programowania (tzw. „kodowania”). Przedmioty te w opinii zarówno środowisk odpowiedzialnych za kształt polskiej oświaty oraz wielu ośrodków prywatnych (np. korporacji i prowadzonych przez nie fundacji na rzecz edukacji) traktowane są jako panaceum na wszystkie problemy w rozwoju intelektualnym dzieci. Jakikolwiek dialog powyższymi środowiskami prowadzi do wniosku, iż „Lepiej rozmawiać ze ścianą, gdyż ściana przynajmniej Cię wysłucha”. Zarówno w Ministerstwie Edukacji Narodowej jak i w podległych mu instytucjach czy wielu podmiotach prywatnych brakuje osób, z którymi można prowadzić merytoryczną rozmowę na temat faktów. Od ponad 25 lat wszystkie badania naukowe potwierdzają liczne korzyści treningu muzycznego w rozwoju intelektualnym i edukacyjnym dzieci. Choć kraje wysoko rozwinięte powszechnie uczą dzieci gry na instrumentach muzycznych, prowadzą orkiestry szkolne, chóry itp., to w Polsce jest to wciąż temat tabu. Oczy i uszy są szeroko zamknięte na wnioski płynące z setek badań naukowych w tym zakresie. Dlatego na blogu www.EdukacjaMuzyczna.org staramy się pisać o tym zagadnieniu w sposób prosty i przystępny dla wszystkich.
Oto 10 kluczowych korzyści edukacji muzycznej:
Rozwija dyscyplinę w dzieciach. Granie muzyki w naturalny sposób uczy zarządzania czasem i motywuje do realizacji codziennych zadań (w tym wypadku regularnych ćwiczeń na instrumencie muzycznym). Cykliczne wydzielanie określonej ilości czasu i miejsca na praktykę muzyczną uczy dzieci zdyscyplinowania. Co więcej, w przypadku tak często występującego ostatnio syndromu ADHD trening muzyczny zwiększa uwagę i skupienie dzieci, co ma wysoce terapeutyczne korzyści.
Wzmacnia pamięć. Muzykowanie, czyli gra na instrumencie – w szczególności gra z nut – pobudza obie półkule mózgu. W ten sposób nie tylko wzmacnia pamięć, ale też zdolność uczenia się dziecka. Śpiew i wykonywanie utworów na instrumentach zawsze oparte jest o naszą pamięć, dlatego im więcej treningu muzycznego, tym lepszy rozwój intelektualny dziecka.
Pomaga w nauce języka polskiego i języków obcych. Lewa półkula mózgu odpowiada za umiejętności językowe. Trening muzyczny znacząco ją pobudza, przez co rozwija potencjał mózgu powiązany ze zdolnościami językowymi i rozumowaniem. Ponadto, gdy edukacja muzyczna zostaje integrowana z nauką innych przedmiotów szkolnych (choćby matematyki czy języka angielskiego), tj. gdy nauczyciele powiążą dany materiał tematycznych z muzyką (np. nauka liter, cyfr, czy nazw państw, miast, województw), znacząco pomaga to dzieciom zapamiętać tak przedstawiona wiedzę.
Poprawia koordynację. Gra na instrumencie muzycznym sprawia, że mózg młodego człowieka pracuje intensywniej w zakresie wielozadaniowości oraz umiejętności motorycznych. Obie półkule mózgu pracują „całą parą” podczas grania muzyki. Pracuje wtedy całe nasze ciało – obie ręce i często wszystkie palce prowadzą instrument, stopa wybija rytm, czemu towarzyszy ruch głowy i całego tułowia, oczy śledzą zapis nutowy, a uczy monitorują zgodność tempa naszej gry z grą innych dzieci w klasie, śpiewem wokalisty lub choćby towarzyszącym podkładem rytmicznym (np. metronomem). Znacząco zostaje wzmocniona koordynacja oko-ręka, lewa-prawa ręka, słuch-wzrok-motoryka ciała itp. Podobnie jest w nauce śpiewu, której często towarzyszy klaskanie – wzmacniana jest wtedy m.in. koordynacja obu rąk. Każdy trening muzyczny rozwija w uczniach koncentrację na wielu czynnościach na raz.
Poprawia zdrowie emocjonalne i pomaga radzić sobie ze stresem. Muzyka jest doskonałym ujściem dla naszych emocji i pozwala „ładować baterie”, czyli wprowadza w nas w pozytywne stan emocjonalny. Wszyscy muzycy – w tym dzieci – znajdują ukojenie i radość w śpiewaniu piosenek, słuchani muzyki lub graniu na ulubionym instrumencie. Taka forma „ucieczki” od problemów codziennych bardzo pomaga w radzeniu sobie z wieloma sytuacjami zarówno w szkolnym jak i dorosłym życiu. Warto też pamiętać, że osoby z doświadczeniem muzycznym lepiej radzą sobie z lękiem (gdyż edukacja muzyczna nauczyła ich radzić sobie m.in. z tremą podczas koncertów szkolnych).
Zapewnia wyższe osiągnięcia w nauce wszystkich przedmiotów szkolnych. Dzieci, które uczą się gry na instrumentach muzycznych, wykazują wyższe oceny podczas szkolnych sprawdzianów i egzaminów – zarówno przedmiotów ścisłych (np. matematyki, fizyki, chemii) jak i humanistycznych (np. historii, literatury, języków obcych itp.). Jest to wynikiem m.in. lepszych umiejętności abstrakcyjnego myślenia dzieci „muzycznych”, którym łatwiej zrozumieć czytaną treść i dokonywać różnych obliczeń w pamięci, nie wspominając już o ich sprawniejszej pamięci (w porównaniu do „niemuzycznych” dzieci lub tych, które poznały muzykę poprzez zajęcia o niskiej jakości). Badania wykazują, że osiągnięcia w nauce wszystkich przedmiotów szkolnych i akademickich są najwyższe właśnie u tych uczniów, którzy uczestniczyli w programach edukacji muzycznej o wysokiej jakości.
Rozwija inteligencję przestrzenną. Edukacja muzyczna rozwija umiejętności przestrzenne, które pomagają dzieciom tworzyć obrazy mentalne i poprawnie postrzegać otaczający ich świat. Uczniowie z silną inteligencją przestrzenną są dobrzy w rozwiązywaniu problemów i wieloetapowych równań matematycznych, które są tak potrzebne w architekturze czy inżynierii.
Rozwija kompetencje społeczne. Wspólne muzykowanie, a w szczególności gra w orkiestrze szkolnej lub zespole muzycznym jest naturalnym rozwojem takich umiejętności (m.in. współpracy, partnerstwa, wzajemnego wsparcia – nie wspominając już o tolerancji, czy wzajemnej akceptacji). Niezależnie od tego, czy dzieci śpiewają w chórze (scholi) czy grają wspólnie z innymi dziećmi, uczą się pracować razem i tworzyć relacje między sobą. Zrozumienie muzyki wzmacnia umiejętności komunikacyjne, pomagając uczniom wyrazić to, co czują i myślą. To natomiast pomaga im lepiej odnosić się do innych osób i budować z nimi relacje.
Podsumowując, warto również wspomnieć, że w opinii wielu międzynarodowych ekspertów biznesowych to właśnie sztuki wyzwolone – w tym edukacja artystyczna – najlepiej rozwijają kreatywność dzieci, a ta jest przecież kluczowa w rozwoju każdej innowacyjnej gospodarki. To ludzie kreatywni tworzą innowacje, a nie odwrotnie. Aby polska gospodarka mogła tworzyć nowoczesne technologie, które zamiast powielać pomysły innych będą wyprzedzały konkurencję na świecie, musi rozwijać także kreatywności przyszłych pokoleń pracowników – już w przedszkolu i szkole podstawowej. Dlaczego zatem MEN z roku na rok ogranicza zakres i obniża jakość edukacji muzycznej w polskiej oświacie?
Na podstawie artykułu z magazynu „Forsyth Family” z 1 marca 2018: www.forsythfamilymagazine.com/10-benefits-music-education/
